FTP Protocol Nedir ?

FTP (File Transfer Protocol) Internet uzerindeki iki makine arasinda, isletim sistemi ve mimariden bagimsiz olarak dosya transferi saglar. A makinesinden B makinesine baglanilmakta; B'de server, sunucu ya da deamon programiyla, A'daki uygulama yada istemci (client) programi FTP protokolune gore konusmakta, A ile B arasinda dosya degisimi olmaktadir. Tabii ki bunun icin degisimi yapan kisinin A ve B makinalarinda hesabi olmasi gerekir. Unix ortaminda ftpd normal olarak /usr/etc/in.ftpd olarak vardir ve inetd denetiminde calismaktadir. Anon-ftp sunucu kurmak icin man ftpd'de belirtilenleri temel almak gerekir. Bu ise, ftp isimli bir kullanici hesabi acmak ve onun `home' dizinide anon-ftp'nin basladigi yerdir. O dizinde bin, etc gerekir. bin/ altinda ls ve etc/ altinda passwd ve group dosyalarinin olmasi gerekir. Bunlarin sadece root, ftp ve arsivi yoneten kisilere ait bilgileri icermelidir. Sifre alaninin sadece icermesinde yarar vardir. Sayet ls dinamik `lib'leri kullaniyorsa bazi .so'lari kopyalamak, /dev/zero'yu yaratmak gerekebilir.

incoming/ ve ub/incoming/ getirdigi bazi tehlikeler var: calinti yazilimlarin degis tokus alani olabilir, ve sorumsuz bazi kisiler anon-ftp'nin oldugu disk parcasini doldurup sistemi cokertebilir. Isletim sistemiyle gelen ftpd anon-ftpd icin pek uygun degildir: log, kullanici sayisini, saatleri sinirlamak gibi. En az 4-5 tane anon ftp yazilimi var. Bunlarin en yaygini Washington University at St. Louis tarafinda gelistirilen wu-ftpd'dir. 

Bu yazilim ayrica istek uzerine 

  Dir/ Dir.tar, 

  Dir/ Dir.tar.gz, 

  Dir/ Dir.tar.Z, 

  Dir/ Dir.zip 

  File File.Z, 

  File File.gz, 

  File.Z File.gz donusumlerini yapabilir. 

Burada `A B 'nin anlami arsivde A nesnesi var iken siz B nesnesini isteyebiliriniz ve sunucu makina gerekli donusumu yaparak istemci makinaya iletir demektir. Bu donusumler config/ftpconversions dosyasinda belirtilir. Gerekli gzip, compress, tar, zip gibi programlar tp/bin'de tutulur.

Arsivleri quote site index Key-word seklinde bir komutla adinda `Key-word'i iceren nesneleri aratmak mumkundur. Arsive yeni konan nesneleri dizin temelinde uye olan kullanicilara belirili araliklarla gonderen notifier programlari vardir. Bir arsivi bir baskasinin tam yada kismi kopyasi yapmaya yonelik mirror programlari vardir. Bunlarin hemen hepsi crontab'den calisir. 

Ftp'yi daha kolay bir sekilde yapabilmek icin yazilmis programlar arasinda `ftptool, batchftp, xftp, xtp, getit, xgetit, ncftp' sayilabilir. Daha sonra da belirtecegimiz gibi ftp islemini xarchie, xnetlib, alex, prespero, gopher, wais, ve www `client'lariyla yapabilirsiniz. Ama, en basit ftp'nin de tum bu yazilimlar arasinda yeri vardir. Ornegin en son konan nesneleri aramak ve almak istediginiz zaman. Universitelerimizde arsivler kurulmakta ve onemli `mirror' mekanizmalari da calismaktadir.

FTP'de Yol Sorma: Archie

McGill Universitesinde gelistirilen Archie, kamuya acik ftp'ye izin veren arsivlerdeki kutuk isimlerini bir veritabaninda tutan ve bunun sorgulanmasini saglayan bir server/client sistemidir. Veritabani peryodik olarak guncellenir ve McGill deki ana server, diger serverlarin uyumlu olmasini saglar. Aralik ortasi itibariyla 20 tane archie server var. Archie serverlara, e-mail telnet ve cesitli clientlar kanaliyla erismek mumkun. Bunlarin en hizli, verimli ve kullanisli olani xarchie ve c-archie client'laridir.

`xarchie' de sadece bir kutuk adini degil, bir makineyi ya da bir makinede belirli bir dosya'yi (directory) da sorgulayabilirsiniz. Ayrica, ayni program icinden ftp yapip, sectiginiz paketleri aninda alabilirsiniz. Telnet ve e-mail yonteminde ayrica `whatis' veritabanini da sorgulayabilirsiniz.

c-archie `client'in kullanimina bir ornek: 

firat>  archie The.Internet.Companion

Host draco.ccs.yorku.ca

        Location: /pub/doc

                  DIRECTORY dr-xr-xr-x        512  Apr 20 23:00

                  The.Internet.Companion

Tek basina archie komutu opsiyonlari sergiler. Bazi servis makinalari: 

E-mail yoluyla archie'yi kullanmaya bir ornek:

firat> mail archie@archie.rutgers.edu

Subject: 

find gcc

quit

Bilkent mail-server bilserv kanaliyla da archie'yi sorgulamak mümkündür.