Bilgisayarların kendilerine verilen verileri işleyebilmeleri
için iki şeye ihtiyaçları vardır:
Donanım ve yazılım.
Donanım,
bilgisayarın tüm fiziksel birimlerine verilen addır. Yazılım
ise, bilgisayarların görevlerini yerine getirebilmeleri için onlara verilen tüm
bilgiler ve komut listeleridir.
Bir sistem olarak Bilgisayar sistemi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Girdi |
|
|
|
Uygulama Programları
|
|
|
|
Çıktı |
|
|
|
|
İşletim Sistemi
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Donanım
|
|
|
|
|
Geri-Bildirim (Feedback)
Bilgisayarın gözle görülebilen ve dokunulabilen parçaları
‘donanımı’ oluşturur. Bilgisayar
donanımı genellikle üç bölümden oluşur: Giriş Birimi, Merkezi İşlem Birimi,
Çıkış Birimi.
Giriş
|
|
Kontrol Birimi
|
Aritmetik/Mantık İşlem
Ünitesi
|
|
Çıkış
|
Birimi
|
à
|
Bellek
|
|
à
|
Birimi
|
Merkezi İşleme Birimi (MİB)
(Central Processing Unit,
CPU)
Merkezi İşlem
Birimi—MİB (Central Processing Unit—CPU):
MİB, bilgisayarların çalışmasını düzenleyen ve programlardaki
komutları tek tek işleyen birimdir.
İşlem hızına göre çeşitli modelleri vardır (Pentium işlemci, 80486,
80386, 80286, 8088, 8086 gibi). MİB,
“Aritmetik ve Mantık Birimi” ile “Kontrol Ünitesi”nden oluşur.
Aritmetik ve Mantık
Birimi (Arithmetic & Logic Unit—ALU):
Dört işlem, verilerin karşılaştırılması, karşılaştırmanın sonucuna
göre yeni işlemlerin seçilmesi ve kararların verilmesi bu birimin
görevidir. Bir bilgisayar işlemlerinin
tamamını burada gerçekleştirir.
Kontrol Ünitesi
(Control Unit—CU): Bu birim işlem
akışını düzenler, komutları yorumlar ve bu komutların yerine getirilmesini
sağlar. Girdi ilk olarak bu birime gelir
ve bilgisayarda işleneceği doğru yere gönderilir. İşlem tamamlandığında kontrol birimi veriyi
toplar.
Ana Bellek
(RAM—Random Access Memory: Rasgele Erişimli Bellek): Bu birim, programların ve verilerin
kullanıldıkları zaman geçici olarak depolandıkları yerdir. MİB’de işlemler yapılırken ana bellekte
saklanan veriler kullanılır ve işlenen veriler (bilgi) RAM bellekte
tutulur. Elektrik kesildiği zaman ana
bellekteki veriler kaybolur. Birimi
“megabayt” (MB)’tır. Kişisel
bilgisayarlarda (1980’li yılların sonlarında 1, 2, 4, 8 MB bellekler
kullanılıyordu) günümüzde 64, 128 ve 256 MB bellekler kullanılmaktadır.
Bir bilgisayarın belleğinin kapasitesi bellekte belli bir
anda tutulabilen bilgi miktarını belirler.
Kapasite “byte” ile ölçülmektedir.
Ancak bu çok küçük bir ölçü birimi olduğundan kullanılmamaktadır. Bunun yerine Latincede bin, milyon ve milyar
için kullanılan “Kilobyte, Megabyte ve Gigabyte” kullanılırlar.
Bir Bayt 8 Bit’tir.
(8 Bit=1 Bayt)
1 Bit 0 ya da 1’den oluşur (Kapalı devre=0, Açık devre=1)
1
Bayt 1 karakterdir.
1024
Bayt = 1
Kilobayt’tır. (Kilobayt=KB) (1 KB= 210 ya da
1,024 Bayt)
1024
KB = 1
Megabayt (Megabayt=MB) (1 MB= 220 ya da
1,048.576 Bayt)
1024
MB = 1
Gigabayt (Gigabayt=GB) (1 GB= 230 ya da
1,073,741.824 Bayt)
1024
GB = 1
Terabayt (Terabayt=TB)
RAM Belleğin istenilen bölgesine bilgi depolanabilir,
silinebilir, okunabilir, değiştirilebilir.
Sadece elektrik kesintisi veya makinayı kapatma durumunda tüm bilgiler
silinir.
ROM Bellek—Read Only
Memory: Salt Okunur Bellek: Bu
birim, üretici şirket tarafından hazırlanmıştır. ROM bellekteki bilgiler okunabilir ancak
üzerinde değişiklik yapılamaz. Bu
bilgiler makinanın kapatılmasından veya elektriğin kesilmesinde etkilenmezler
ve silinmezler. ROM bellek kullanıcı
tarafından verilen komutları işleme koyar.
RAM belleğe göre oldukça pahalıdır.
Son yıllarda gelişen teknoloji ROM bellek ailesine iki yeni tür daha
kazandırmıştır.
PROM:
Programlanabilen ROM bellektir.
EPROM:
Hem silinebilen hem de programlanabilen ROM bellektir.
Dış Bellek Birimleri
(Secondary Memory Devices—İkincil Bellek Araçları): Bu birimler verilerin
kalıcı olarak saklandıkları yerlerdir.
Dış bellek birimleri “sabit diskler, disketler, CD’ler ve teyp” vb.
birimlerden oluşur. Kişisel
bilgisayarlarda bu birimlerin
kapasiteleri (1980’li yılların sonlarında ortalama 10, 20, 40 MB iken)
günümüzde 20, 30 ve 40 GB düzeyindedir.
Giriş Birimleri
(Input Devices): Bilgisayarlar veriler ve komutlarla (yani girdilerle)
beslenirler. Bilgisayarlara girilen veri
ve komutlara “girdi” denir. Bunları alan
donanıma ise “giriş donanımı” adı verilir.
Bilgisayarlara veri girmekte kullanılan giriş araçlarına “klavye, fare,
oyun çubuğu (joystick), mikrofon, tarayıcı (scanner), ekran/monitör
(dokunmatik), kayıt araçları (sabit disk, floppy disk, CD, manyetik teyp vb.),
laser disk sürücüsü, kameralar (video kamerası, sayısal fotoğraf makinası vb.),
barkod okuyucuları, ışıklı kalem, grafik tabağı vb.” örnek olarak
verilebilir.
Çıkış Birimleri
(Output Devices): Bilgisayarın
ürettiği bilgiye çıktı denir. İşlenmiş
veri olan çıktı kullanıcıya çıktı birimleri aracılığıyla gönderilir. Bazı çıktı üniteleri şunlardır: Ekran/monitör, yazıcı, çizici (plotter),
kayıt araçları (sabit disk, floppy disk, CD, manyetik teyp vb.), hoparlör, LCD
Panel (Data Show), projektör vb. gibi.
Giriş Birimleri:
Klavye (Keyboard): Üzerinde harfler, sayılar, bazı işaretler ve bir
takım özel işlevleri olan tuşlar bulunan birimdir. Üzerinde bulunan harflerin yerlerine göre
değişik tür klavyeler (Q Klavye, F Klavye gibi) bulunmaktadır. Klavyelerde bir takım tuşlar özel ve sık
başvurulan bir takım işlevlere sahiptirler.
Örneğin:
Caps Lock: Bu tuş bir
kilit tuşudur. Bir kez basıldıktan sonra
bütün harf tuşları büyük harfle yazar.
Yeniden basıldığında eski haline dönerek bütün harfleri küçük harf sistemine
çevirir. Bu tuşa basıldığında klavyenin
sağ üst kısmında kendisiyle ilgili yazının altında ışığı yanar.
Num Lock: Bu kilit tuşuna
basıldığında klavyenin sağ tarafında bulunan sayı tuşlarının (numeric keypad)
işlevi değişir. Birinde tuşlarla sayılar
yazılırken, diğerinde ok tuşlarıyla imleci hareketlendirirler.
Alt, Shift, Control, Alt Gr
Tuşları: Bu tuşlar kendi başlarına hiç
bir işlev yerine getirmezler. Ancak
klavyedeki başka bir tuşla birlikte basıldığında bir işlev gerçekleşir. Örneğin, Control tuşu basılı iken “S” tuşuna
bir kez basıldığında bir çok programda üzerinde çalışılan dosya kaydedilmiş
olur.
Işıklı Kalem (Light Pen): Çizgisel (bar) kodları okumada, şekil
çizme ve elyazısı yazmada kullanılırlar.
Grafik tabağı: Bir kablo aracılığıyla
bilgisayara bağlı olan ve yine bir kablo ile kendisine bağlı özel bir kalem
kullanılarak ekranda yazı ve şekillerin görüntülenmesini sağlayan yassı, büyük
boy bir kitap gibi ince bir araçtır.
Dokunmatik Ekran (Touch Screen):
Ekranda görüntülenen komutların üzerine parmak ile dokunulduğunda o
komutun çalışmasını sağlayan ekran türüdür.
Oyun Çubuğu (Joystick):
Genellikle oyun oynamak için kullanılan bir araçtır. Üzerinde bulunan kol ve tuşlar çalıştırılarak
bilgisayara komutların verilmesi sağlanmaktadır.
Fare (Mouse): Ekranda
görünen ve genellikle yanıp sönen bir imleç aracılığıyla komut girişi yapmaya
yarayan bir araçtır. Farenin bir çevre
birimi olarak kullanılmasıyla “işaretleme, tıklama, sürükleme-bırakma vb.
işlemler” (yani komutlar) kolayca yapılmaya başlanmıştır.
İmleç: Klavye veya fare ile girilen verilerin
ekranda bulunduğu yeri gösteren simgedir.
Tıklama: Farenin sol
tuşuna bir kez basma işlemine “tıklama” denilmektedir.
Çift Tıklama: Farenin sol tuşuna kısa aralıklarla (arka
arkaya) iki kez tıklanması işlemine “Çift tıklama” denmektedir. Bir simgeye yüklenen işlevin yerine
getirilmesi için fare ile nesnenin üstüne genellikle çift tıklama yapılır.
Sürükleme: Bir nesnenin
üstüne farenin sol tuşunu basılı tutarak o nesnenin ekrandaki yerinin
değiştirilmesi işlemine “sürükleme” denir.
Tarayıcı (Scanner):
Tarayıcılar, bir fotokopi makinası gibi çalışan ve resim, grafik ve
önceden yazılmış yazıları bilgisayar ortamına aktararak elektronik forma
çevrilmesini sağlayan araçlardır.
Tarayıcıların düzeyleri, görüntüleyebildiği bir inçteki nokta sayısına
(dpi=dot per inch) bağlı olarak değişir, 300x600 dpi, 600x1200 dpi gibi. Tarayıcıların optik karakter okuma (Optic
Character Reader—OCR) işlevleri yani bir kâğıt üzerindeki yazıları harf olarak
tanıyarak elektronik forma çevirmeleri sıkça başvurulan işlevlerinden
birisidir.
CD—ROM Sürücüsü (Compact Disk—Read Only Memory): CD—ROM’lar son yıllarda en yaygın kullanılan
veri depolama birimidir.
Bir CD’ye 24 ciltlik bir ansiklopedideki yazılar,
resimler, video klipleri, animasyonlar ve ses dosyaları eklenebilir. Bilgisayara bir programı yüklerken 20-40
disketin takılıp çıkarılması yerine CD—ROM’lar tercih edilir. CD—ROM’lar özellikle çok büyük hacimde yer
kaplayan çoklu ortamlarda yazılmış yazılımlar için zorunludur (Çoklu
ortam=multi-media=metin+ses+video+resim+animasyon vb.).
Verilerin elektronik hacimlerini
verinin hazırlanış şekli etkileyebilmektedir.
Örneğin bir takım biçimlendirme özellikleri verilmiş 100 sayfalık bir
dosyanın büyüklüğü salt metin olarak kaydedilmiş şeklinden bir kaç misli büyük
olabilmektedir. Bu bilgiden yola
çıkarak, orta büyüklükteki bir roman bir diskete sığabilirken bir CD—ROM’a 20
ciltlik bir ansiklopediyi depolayabilmek olanaklıdır diyebiliriz. .
Üstelik bu ansiklopediler genellikle fazla yer tutan (büyük hacimli
dosyalar olan) “resim, grafik, çizim, animasyon, video görüntüleri, ses” vb.
gibi çoklu-ortam özelliklerini de içerebilmektedirler.
Disketlere ve sabit diklere
veriler manyetik olarak kaydedilirler.
Bu yüzden verilerin bozulmaması için disketlerin manyetik ortamlardan
uzak tutulmaları gereklidir.
CD—ROM’larda ise veriler optik olarak kaydedilirler. Bu yüzden de veriler kolay kolay
bozulmazlar. Ancak CD’lerin zarar
görmelerini önlemek için CD’nin alt kısmının çizilmemesine dikkat etmek
gerekir.
CD—ROM’ların disketlere göre bir
diğer üstünlüğü de platformlardan bağımsız çalışıyor olmalarıdır. Bir CD’yi değişik platformlarda (farklı
işletim sistemleriyle çalışan bilgisayarlarda) açarak içeriğine bakmak
mümkündür.
Bilindiği gibi Windows işletim
sistemiyle çalışan bilgisayarlarda her sürücü bir harfle anılır. Disket sürücüleri için “A” harfi
kullanılır. İkinci disket sürücüsü için
de “B” harfi kullanılır. Ancak günümüzde
ikinci disket sürücüsü olmadığı için “B” sürücüsü bir sanal sürücü gibi bir
işlev görür. Bilgisayarlardaki sabit
diskler “C” (eğer ikinci bir sabit disk varsa “D”) olarak adlandırılırlar. CR—ROM sürücüleri ise genellikle sabit
diskten sonraki harf yani “E” ile belirtilir.
Teknolojilerdeki gelişmeler
sonucunda günümüz CD—ROM disklerinin hem kapasiteleri artmakta ve hem de boş
CD—ROM’lara kişisel bilgisayarlarda kayıt yapılması mümkün olabilmektedir. Tahmin edileceği gibi bu kayıt işlemi yazma
özelliğine sahip CD—ROM sürücüleri aracılığıyla mümkün olmaktadır. Günümüzde bir CD’ye, türüne göre 650 MB veya
800 MB büyüklüğünde veri depolanabilmektedir.
Bir diskete (floppy disket) kayıt yapılırken kayıt işlemi disketteki yer
tamamen dolana kadar yüzlerce kez tekrarlanabiliyor ve disketteki dosyalar
silinerek veya disket biçimlendirilerek kayıt işlemi yeniden
yapılabiliyor. CD’lere kayıt yapılırken
bu kayıt işlemi yalnızca bir kez yapılabilmekteydi. Yani bir CD’ye bir kez veri kaydedildikten
sonra CD’de boş kalan kısmı ikinci kez veri kaydı mümkün olmamaktaydı. Ancak üzerine kayıt yapılabilen CD’lerin
(CD—R=Recordable CD) yaygınlaşmasının üzerinden çok kısa bir süre geçmesinden
sonra üzerine birden fazla kez veri kaydedilebilen CD’ler (CD—RW=Rewritable CD)
geliştirildi. Son Yıllarda CD—ROM
sürücülerinin yerini DVD—ROM sürücüleri almaya başladı. Aslında özellikle çoklu ortamlar temel
alınarak yazılan programlar ve bu tür ortamlarda hazırlanan dosyaların bir
hayli yer işgal etmeleri bu teknolojilerin gelişmesini zorunlu da kılmıştır ve
gelecekte de yeni gelişmelerin olmasını zorunlu kılmaya devam edecektir.
CD—ROM sürücülerinde CD’lerden
program yükleme, dosya yükleme ve kayıt işlemlerini yapma işlevlerinin yanında
müzik CD’lerinin dinlenmesi de olanaklıdır.
CD—ROM sürücülerinin niteliğine
ilişkin en belirleyici özelliği veri transfer hızı olmaktadır. Günümüzde yaygın olarak satılan CD—ROM
sürücüleri ortalama 52x hızındadırlar.
Çıkış Birimleri:
Disket Sürücüsü (Disk driver):
Disket sürücüsü hem giriş ve hem de çıkış birimidir. Disket, manyetik ortamda veri yazabilen ve
üzerindeki verileri okuyabilen bir birimdir.
Kullanımı ve taşınması kolay olan
disketler verileri manyetik ortamda saklarlar.
Bir disketteki verilerin bozulmadan korunabilmesi için disketleri
manyetik ortamdan, sıcaktan, soğuktan, güneş ışınlarından uzak tutmak
gerekir. Bu tür ortamlardan uzak
kaldıkları halde yine de disketlerde veya disketlerdeki verilerde bozulmalar
meydana gelebilir. Bozulan disketler
(ve/veya diskette kayıtlı veriler) bir takım programlar (utility program)
aracılığıyla kurtarılabilir. Windows
platformunda işletim sistemi içinde yer alan “ScanDisk” isimli program sorunlu
olduğu düşünülen diski tarayarak sorunu bulmaya ve düzeltmeye çalışır
(Başlat—Programlar—Donatılar—Sistem Araçları—Scandisk). Eğer bilgisayar sistemden çıkılmadan
kapatılmışsa (elektrik kesilme durumlarında olduğu gibi) bilgisayar yeniden
açıldığında bu program otomatik olarak devreye girmektedir.
Disketlerdeki verilere ekleme yapılabilir, veriler
silinebilir, değiştirilebilir ve kopyalanabilir. Fiziksel ve hacim büyüklüğüne göre değişik
disketler vardır. 1980’li yılların
sonunda yaygın olarak 5.25 ve 3.5 inçlik disketler kullanılmakta idi. Ancak 5.25 inçlik disketler kullanışlı olmadıkları
için günümüzde sadece 3.5 inçlik disketler kullanılmaktadır. Disketler ayrıca tek ve çift yüzlü olmalarına
ve yoğunluklarına göre de farklılaşmaktadırlar.
Eskiden kullanılan tek taraflı (single sided) ve çift taraflı (double
sided) disketler ve normal yoğunlukta (Double Density=DD) ve yüksek yoğunlukta
(High Density=HD) olan disketler, disketlerin kapasitelerini de
belirliyordu. Günümüzde sadece çift
taraflı ve yüksek yoğunlukta (DS HD veya 2HD) disketler kullanılmaktadır.
Disketlerin kapasiteleri:
Boyut
|
Yoğunluğu |
Yüzey
|
Veri
Kapasitesi
|
5.25”
|
DD
|
Tek
|
180 KB
|
5.25”
|
DD
|
Çift
|
360 KB
|
5.25”
|
HD
|
Çift
|
1.2 MB
|
|
|
|
|
3.5”
|
DD
|
Tek
|
360 KB
|
3.5”
|
DD
|
Çift
|
720 KB
|
3.5”
|
HD
|
Çift
|
1.44 MB
|
3.5”
|
ED
|
Çift
|
2.88 MB
|
Zip Disk (4”)
|
|
|
100 MB, 250 MB
|
Jazz Disk (4.5”)
|
|
|
1 GB, 2 GB
|
Yukarıdaki listede yer alan
disketleri okuyabilen ve yazabilen disket sürücüleri aynı şekilde
çalışmamaktadır. 5.25” ve DD olan bir
disketin sürücüsü 5.25” HD disketi okuyamazken tersi mümkündür. Benzer şekilde 3.5” HD disket sürücüsü (super
drive) hem HD ve hem de DD disketleri okuyup yazabiliyorken normal bir sürücü
yalnızca 3.5” DD disketleri okuyup yazabilmektedir. Listedeki disket türlerinden yalnızca 3.5” HD
olanı yani 1.44 MB kapasitesi olanı yaygın olarak kullanılmaktadır. Bunun üstünde yer alanlar artık neredeyse hiç
kullanılmamaktadırlar. Listenin son
sıralarında yer alan 2.88 MB’lık disket türü ise çok az yerde
kullanılmaktadır. Bu disket türünün
sürücüsü yaygınlaşamadan piyasadan kayboldu.
Listede yer alan disketler IBM uyumlu bilgisayarlarda kullanılan disket
türleridir. Macintosh tür
bilgisayarlarda da 3.5” DD ve 3.5” HD disketler kullanılmaktadır. Ancak disketlerin belirleyici olan özelliği
bilgisayarların disketi biçimlendirme şeklidir.
Yukarıdaki listenin son kısmında
yer alan Zip ve Jazz diskleri türlerinin tek örneği değildirler. Bu disketler Iomega isimli bir şirket
tarafından üretilmektedir ve benzer ürünleri tasarlayan ve pazarlayan onlarca
başka şirketler vardır. Zip ve Jazz
diskleri her iki platformda da kullanılmaktadır. Ancak bu disketleri kullanabilmek için özel
disk sürücülerine sahip olmak gerekir
Bir disketin bilgisayarda
kullanılabilmesi için biçimlendirilmesi (format) gerekir. Biçimlendirme işleminde disket bilgisayarın
veri kaydı yapabileceği bir hale yani disket iz ve sektörlere bölünerek
bilgisayarın kullanımına hazır hale getirilir.
Bilgisayarın ve disketin türüne göre yapılan biçimlendirme işlemi farklı
olmaktadır. Piyasadaki disketler
genellikle biçimlendirilmiş bir halde satılmaktadırlar. Ancak bir disketi yeniden biçimlendirmek
mümkündür. Disket biçimlendirildiğinde
içindeki veriler silinmiş olur.
Disketlerin, yanlışlıkla verilerin silinmesini veya değiştirilmesini
önlemek amacıyla bir açma kapama düğmesi bulunmaktadır. Disketin arka kısmında bulunan bu düğme
yukarı kaydırıldığında disket kilitlenmiş demektir.
Ekran/Monitör: Monitörler de disketler gibi hem giriş ve hem de
çıkış birimi olarak kullanılırlar. Çıkış
birimi olarak kullanıldıklarında girilen verilerin sonuçlarını görüntülerler.
Bir ekran bilgisayar ile
kullanıcı arasında iletişimi sağlamaktadır.
Yaygın kullanımları olan ekran boyutları 14 inç, 15 inç, 17 inç ve 19
inçtir. Günümüzde 14 inç ekran en yaygın
kullanılan ekran olduğu halde, özellikle çoklu ortam ögelerinin programlarda
yaygın olarak kullanılmaya başlanmaları ve aynı anda birden fazla program
üzerinde çalışılmasının gerekmesi gibi nedenler 17 inç ekranı yakında standart
ekran boyutu yapacak gibi gözükmektedir.
Bir ekranı bilgisayara bağlamak
için bir ekran kartı gereklidir. Ekran
kartlarının bellekleri de ekranın çözünürlüğünü belirleyici bir etkendir. Ekran bellekleri 1 MB, 2 MB, 4 MB, 8 MB, 16
MB, 32 MB şeklindedir. Günümüzde 32 MB
bellekli ekran kartları en çok kullanılan kart türü gibi görünmektedir.
Bir grafik ekranda noktalar
(pixel) bulunur. Bir ekranda ne kadar
çok nokta (pixel) varsa ekranın çözünürlüğü de o derece artar (640x480 pixel,
800x600 pixel, 1024x768 pixel gibi).
Başka bir ifadeyle ekranlardaki görüntü netliği, noktalar arasındaki uzaklıkla
ilgilidir. İki nokta arasındaki uzaklık
ne kadar az ise görüntü o kadar iyi olur.
Ekranın çözünürlük derecesinin yüksek olması grafikerler gibi özellikle
grafikler üzerinde çalışan kimseler için oldukça önemlidir.
Sabit Disk Sürücüsü (Hard Disk Driver): Sabit disk sürücüsü, bilgisayarın bilgi
depolamak için kullandığı en temel birimdir.
Sabit diskler temelde disketlere benzerler ancak bir dizi halinde bulunan manyetik
levhalar halinde kapalı bir kutu içinde yer alırlar. Sabit disklerde verilere erişim hızı ve
kapasitesi yüksektir.
Sabit diskler bilgisayarın ana
kartına IDE (Integrated Drive Elekctronics), SCSI (Small Computer System
Interface) veya EIDE (Enhanced IDE) diye adlandırılan kablolarla
bağlanmaktadırlar. Ancak teknoloji geliştikçe
yeni bağlantı sistemleri de ortaya çıkmaktadır.
Sabit diskler bilgisayarda
genelde “C” harfiyle temsil edilirler.
Eğer ikinci bir sabit disk varsa veya sabit disk iki parça halinde
biçimlendirilmişse (partition) ikinci bölümü farklı bir diskmiş gibi “D”
harfini alır. Diğer sürücüler de bu
harfleri takip eden harflerle anılırlar.
Her diskte olduğu gibi sabit
diskler de dolabilirler. Bu yüzden de
bazı dosyaları silmek veya başka disklere kopyalamak gerekebilmektedir. Çok büyük miktarlarda verilerle
uğraşıldığında bir “Yedekleme” (Back Up) sisteminin olması gerekir. Sabit disklerde kapasiteyi verimli
kullanmanın yollarından birisi dosya sıkıştırma işlemine başvurulmasıdır. Örneğin Windows ortamında kullanılan “WinZip”
isimli program (DOS ortamında “PKZIP”, Macintosh ortamında “StuffIt”)
kullanılarak dosyalar sıkıştırılabilmektedir.
Bu işlem sırasında bir veya birden fazla dosya bir araya konularak
sıkıştırılmakta ve “.zip” uzantısını alan yeni bir dosya haline
getirilmektedir. Bu tür programlar
kullanılarak sıkıştırılan dosyalar bu yolla hem daha az yer kaplamaktadırlar ve
hem de birbiriyle ilgili dosyalar bir araya getirilerek saklanabildiğinden
düzeni sağlayan bir arşiv sistemi işlevini de görmektedirler.
Yazıcı (Printer): Yazıcılar,
ekranda görüntülenen bilgileri kâğıt üzerine yazdırmaya yarayan
araçlardır. Çalışma şekillerine ve
çıktı kalitelerine göre değişik türde yazıcılar vardır.
Nokta vuruşlu yazıcılar (Dot matrix printers): Bu yazıcılar bir daktiloda olduğu gibi şerit
takılarak kullanılırlar. Bu tür
yazıcılarda çoğunlukla sürekli form kâğıdı kullanılır. Dakikada bastığı sayfa sayısı yazıcının
özelliklerine ve dosyayı yazıcıya yollarken yapılan seçimlere göre
değişebilir. Ancak ortalama 1-3 sayfa
hızında oldukları söylenebilir.
Mürekkep püskürtmeli yazıcılar (Ink jet printers): Bu tür yazıcılara baskı için gerekli mürekkep
bir kartuşla sağlanır. Eğer yazıcı
renkli kartuş ile çalışabiliyorsa renkli baskı da alınabilir. Dakikada ortalama 1-8 sayfa basılabilir.
Lazer yazıcılar (Laser printers):
Baskıda mürekkep kaynağı olarak toner kullanılır. Baskının kalitesini yazıcı baskıyı yaparken
bir inçe düşen nokta sayısı (dpi=dot per inch) belirler (300 dpi, 600 dpi, 1200
dpi gibi). Dakikada yaptığı baskı sayısı
diğer yazıcılara göre yüksektir.
LCD Panel (Liquid Crystal Display):
LCD paneller ‘Data Show” olarak ta bilinirler. LCD, bir bilgisayar ekranında
görüntülenenleri bir perdeye veya bir duvara yansıtmak üzere bir tepegözün
üzerine yerleştirilen bir çıktı aygıtıdır. LCD Panel aracılığıyla, bilgisayarda
görüntülenen her şey LCD panelde görüntülenmekte ve tepegöz tarafından da bir
ekrana yansıtılmaktadır.
Kulaklık ve Hoparlör:
Bilgisayar tarafından üretilen veya kaydedilmiş sesleri iletmede
kullanılırlar.
Ses kartı: Bir bilgisayarın
ses kaydetme ve/veya ses iletme işlevlerini yerine getirebilmesi için bir ses
kartının olması gerekir.
0 Yorumlar
Bizimle fikirlerinizi paylaşabilirsiniz.